حمایت از فلسطین به کدامین دلیل؟

دلیل اول: تکلیف شرعی همه مسلمانان در حمایت از مردم و نهضت مقاومت فلسطین

یکی از وظایف شرعی غیر قابل تردید یکایک مسلمین و نیز یکی از اصول کلی سیاست خارجی دولت های اسلامی، دفاع از امت اسلامی است . حتی حمایت از همه مظلومان و مستضعفان جهان بخشی از جهاد دفاعی و نبرد مشروع در برابر متجاوزین و ستمگران است . آیات متعدد قرآن، سنت پیامبر اکرم (ص) و معصومین (ع)، عقل و اجماع فقها و دانشمندان...

برای خواندن ادامه متن به ادامه مطلب مراجعه کنید

اطلاعات جمع اوری شده ازhawzah.net

دلیل اول: تکلیف شرعی همه مسلمانان در حمایت از مردم و نهضت مقاومت فلسطین

یکی از وظایف شرعی غیر قابل تردید یکایک مسلمین و نیز یکی از اصول کلی سیاست خارجی دولت های اسلامی، دفاع از امت اسلامی است . حتی حمایت از همه مظلومان و مستضعفان جهان بخشی از جهاد دفاعی و نبرد مشروع در برابر متجاوزین و ستمگران است . آیات متعدد قرآن، سنت پیامبر اکرم (ص) و معصومین (ع)، عقل و اجماع فقها و دانشمندان اسلام شناس بر این وظیفه دلالت دارند .

1 . قرآن کریم

گذشته از آیاتی که به طور عام بر جنگ بامتجاوزین دلالت دارند، (1) مانند آیاتی که علت اجازه برای جهاد را «مظلومیت » و اخراج از کاشانه و آواره ساختن مؤمنین از وطن خود از سوی ستمگران می داند (2) و یا آیاتی که دستور نبرد همگانی با همه دشمنان و متجاوزان به بلاد اسلامی و جامعه مؤمنین می دهد; از جمله این که «در راه خدا بجنگید با کسانی که با شما مسلمانان و مؤمنین می جنگند، ولی تجاوز گر نباشید که خدا تجاوزگران را دوست ندارد» ، (3) آیات زیر به طور خاص مستند ادعای ما است:

الف) «... آن کسانی که ایمان آوردند ولی مهاجرت نکردند، هیچ گونه ولایت (دوستی و تعهدی) در برابر آن ها ندارید تا زمانی که هجرت کنند و تنها اگر در (حفظ) دین (خود) از شما یاری بطلبند، بر شما لازم است آن ها را یاری کنید، جز علیه گروهی که میان شما و آن ها پیمان (ترک مخاصمه) است و خداوند به آنچه عمل می کنید بیناست .» (انفال/73) آن گاه در تعلیل لزوم دفاع مسلمین از یکدیگر و جعل ولایت می فرماید: (4) «کسانی که کافر شدند یار و یاور و مدافعان یکدیگرند، اگر شما این دستور را انجام ندهید، فتنه و فساد عظیمی در زمین رخ می دهد .» (انفال: 73)

ب) «کسانی که بعد از آن که مورد ظلم قرار گرفتند، یاری بطلبند، ایرادی بر آن ها نیست . ایراد و مجازات بر کسانی است که به مردم ستم می کنند و در زمین به ناحق ظلم روا می دارند» (شوری/41، 42) ; این آیه در صورتی می تواند مستند موضوع بحث واقع شود که «انتصار» را «یاری طلبیدن » (5) معنی کنیم .

ج) «چرا در راه خدا و (در راه) مردان و زنان و کودکان که (به دست ستمگران) تضعیف شده اند، پیکار نمی کنید؟! همان افراد (ستمدیده ای) که می گویند: پروردگارا! ما را از این شهر (مکه) که اهلش ستمگرند، بیرون ببر و ازطرف خود برای ما سرپرستی قرار ده و از جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما .» (نسا/75) آن گاه در ادامه آن می فرماید: «آنان که ایمان دارند، در راه خدا پیکار می کنند و آن ها که کافرند در راه طاغوت پیکار می کنند» (نسا/76) ; یعنی ضمن ترغیب مؤمنین به یاری مظلومین و مبارزه برای رهایی مستضعفین، آن را از مصادیق جهاد در راه خدا می داند . مؤلف کتاب «پیام قرآن » در ذیل همین آیات می نویسد: «روشن است که جهاد برای حمایت از مظلومان و مستضعفان نیز جهاد دفاعی است، دفاع از مظلومان در برابر ظالمان » 6

د) آیاتی که مؤمنین را برادر یکدیگر دانسته، آن ها را به صلح و صفا بین یکدیگر ترغیب کرده است . هر طایفه ای که به جنگ تجاوز کارانه روی آورد، سایر مسلمین باید با آنان پیکار کند تا به فرمان خدا باز گردند . (حجرات/9، 15)

2 . سنت پیامبر اکرم (ص) و معصومین (ع)

در سنت نبوی (ع) و ائمه معصومین (ع) نیز سفارش زیادی به این امر شده است; چه این که در اسلام، مسؤولیت مقابله با تهدید و ارعاب وظیفه ای همگانی است . باید همه یکپارچه در برابر آن بایستند و با ستمگران و متجاوزان به حقوق بشر بستیزند; چنان که دستور نورانی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع) مبنی بر این که «همواره خصم ظالم و یار و یاور مظلوم باشید» (6) پیوسته بر تارک عالم می درخشد و بیانگر تعالی اصول حقوقی اسلام و حقانیت این نظام حقوقی است . در روایتی از پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) نقل شده است که: «هر کس فریاد دادخواهی هر مظلومی (اعم از مسلمان یا غیر مسلمان) را بشنود که مسلمین را به یاری می طلبد، اما به کمک او نشتابد مسلمان نیست . (7) و در روایت دیگر فرمود: «یاری دادن ضعیفان، بهترین و با فضیلت ترین صدقه ها است .» (8) براساس روایات فراوان، مسلمانان و مؤمنین برادر یکدیگر دانسته شده، (9) ، مانند روح واحدند، (10) راهنما و نگهبان و یار و غم خوار یکدیگر هستند، (11) در مقابل دیگران «ید واحدة » بوده، (12) دشمنان را از یکدیگر دفع می کنند . (13) باید به حل معضلات و گره گشایی یکدیگر اهتمام داشته، در این راستا تلاش کنند وگرنه از زمره مسلمان واقعی خارج هستند . (14)

در صحیح بخاری نیز از آن حضرت روایت شده است که فرمود: «همه مسلمانان برادر یکدیگرند، به همدیگر ظلم نمی کنند و در مقابل دشمنان یکدیگر را رهانمی کنند و به خود وا نمی گذارند» . (15) در مسند احمد بن حنبل نیز از آن حضرت روایت شده است که: «که هر کس نزد او مؤمنی خوار شود ولی او را یاری نکند، در حالی که قادر بر نصرت وی باشد، خداوند عزوجل، روز قیامت نزد تمام خلایق او را خوار خواهد ساخت » . (16)

مؤلف «فتح الباری » در شرح حدیث نبوی در دفاع از مظلوم می نویسد: «کسی که قدرت بر نجات مظلوم دارد، بر او لازم است به هر طریق ممکن ظلم را از او دفع کند و قصد او در دفاع، کشتن ظالم نیست بلکه مقصود، دفع ظالم است و در این صورت که دفاع می کند، خون ظالم هدر است و فرقی نمی کند که دفاع از خویش باشد یا از دیگری » . (17) علاوه بر آن، سنت عملی رسول خدا (ص) در انعقاد پیمان های دفاعی به عنوان یاری مظلومان - آنچنان که در «حلف الفضول » صورت گرفت، (18) یا به عنوان «اعلام همبستگی و حمایت متقابل » آنچنان که در پیمان با «بنی ضمرة » (19) و «خزاعه » (20) انجام شد - گواه این امر است . در پیمان جوانمردان (حلف الفضول) افراد شرکت کننده، از جمله حضرت رسول (ص) سوگند یاد کردند در یاری مظلوم و مقابله با ظالم ید واحده باشند تا آن که ظالم حق مظلوم را بپردازد و این پیمان مادامی که دریا کنار ساحل خود را مرطوب کند (یعنی برای همیشه تاریخ) استوار است . (21) در احادیث آمده است که «در خانه عبدالله بن جدعان شاهد پیمانی شدم که اگر حالا (پس از بعثت) نیز مرا به آن پیمان بخوانند اجابت می کنم یعنی حالا نیز به عهد و پیمان خود وفادارم .» (22) ابن هشام نقل می کند که آن حضرت درباره پیمان مزبور فرمود: «من حاضر نیستم پیمان خود را به هیچ وجه نقض کنم، اگرچه در مقابل آن گرانبهاترین نعمت را در اختیار من بگذارند .» (23)

3 . دلیل عقلی

در موضوع بحث ما به دو نحو می توان به دلیل عقلی استدلال کرد:

الف) همه مسلمانان، امت واحده حساب می شوند و در این صورت هر گونه ستمگری به هر کشور اسلامی یا جمعیت مسلمین، ستم به همه آنان محسوب شده، دفاع از آنان دفاع از خود قلمداد و به حکم عقل واجب می گردد . از این رو، برخی از فقها وجوب جهاد دفاعی در مقابل هجوم کفار و صهیونیست ها بر کشورهای اسلامی و کشتار مردان زنان و استیلای بر اموال و هتک نوامیس و تخریب معابد و مساجد و نیز مبارزه با تسلط آنان بر کشورهای اسلامی و شؤون و فرهنگ و اقتصاد مسلمانان را یک ضرورت عقلی و شرعی می دانند . (24)

ب) دفاع از مظلوم، یکی از آموزه های فطری است که هر عقل سلیمی آن را تایید می کند . این مساله آن قدر بدیهی است که حتی متجاوزان نیز به بهانه یاری نمودن ملت های ضعیف و حمایت از حقوق بشر، دست به بزرگ ترین جنگ ها می زنند; به عبارت دیگر، دفاع از مظلوم و دشمنی با ستمگران و متجاوزان از بارزترین پسندیده های عقلی است که همواره در باب حسن و قبح عقلی بدان استناد می کنند .

4 . اجماع

در اظهار نظرهای فقها و اندیشمندان شیعه و سنی دیده می شود که با تعابیر مختلف ادعای اتفاق و عدم اختلاف در اصل حکم مزبور کرده اند، که به نقل چند نمونه از آن بسنده می کنیم:

1 . امام خمینی (ره) می فرماید: «اگر کشورهای (بلاد) اسلامی و مرزهای آن را دشمنان احاطه کنند که به واسطه آن بر اسلام و امت اسلامی بترسند، بر همه مسلمین واجب است بدون هیچ قید و شرطی، با تمام وسائلی که در توان دارند و با جان و مال خود، از آن دفاع کنند .» (25)

2 . آیت الله شیخ محمد مهدی شمس الدین: «از مسلمات دینی، حرمت بی مبالاتی به تجاوز کفار بر مسلمین و احساس بی تفاوتی در این مساله است .» (26)

3 . دکتر محمصانی ضمن شمارش موارد جهاد دفاعی، یکی از اقسام آن را دفع تجاوز متجاوزین و ستمگران و کسانی که مسلمین را از خانه هایشان آواره ساخته و از وطنشان اخراج کنند، آنچه برای امت فلسطین در قرن بیستم پیش آمد، دانسته و می افزاید: «جهاد در این وضعیت نه تنها جایز و مشروع، بلکه از واجب ترین فرایض دینی و ملی و اجتماعی است و از مقومات و استوانه های کرامت و احترام وطن و ساکنین در آن است » . (27)

4 . عمر احمد الفرجانی: «اسلام قلمرو مکانی خاصی را برای دفاع از مظلوم معین نکرده است، هر جا که ظلمی رخ بدهد، ولو در داخل کشورهای دیگر غیراسلامی، جهاد برای رفع ظلم از مسلمین یا غیر مسلمین مشروع است » . (28)

5 . شیخ ناصر الدین البانی نیز با صحه گذاشتن بر جهاد دفاعی علیه دشمنی که به برخی از بلاد مسلمین حمله نموده است، مصداق بارز آن را اسرائیل غاصب دانسته، می گوید: «تمام مسلمانان در قضیه فلسطین گنهکارند، تا آن زمان که اشغالگران صهیونیست را از سرزمین فلسطین بیرون برانند .» (29)

دلیل دوم: مقتضای منافع ملی ما پشتیبانی از مردم فلسطین و مبارزات آنان است .

منافع ملی کشورها، مهم ترین پارادایم برای تصمیم گیری است . از این رو «ملت هایی که منفعت ملی خود را نشناسند، خطر نابودی خودشان را به وجود می آورند، ملت ها همانند انسان ها (با درست نشناختن منافع ملی خود) می توانند خودکشی کنند» ; (30) چه این که سیاست در سطح جهان یعنی بررسی تلاقی یا تزاحم منافع ملی کشورها در موضوعات مختلف (31) و تعارضات بین المللی به عنوان بازتاب برخورد و تصادم منافع ملی بازیگران مختلف بین المللی است . (32) آنچنان که «هونتزینگر» سیاست بین المللی را در واقع نظام وسیع تنظیم منافع ملی متقابل می داند . (33) منافع ملی حیاتی ترین نیازهای یک دولت را شامل می شود که در برگیرنده حفظ و بقا و استقلال، و تمامیت ارضی، امنیت و رفاه اقتصادی است . (34) «هونتزینگر» در تعریف منافع ملی می گوید: «نخستین هدفی که هر دولت تعقیب می کند، نگهداری خویش است . هر دولتی می کوشد لااقل بقای خود را تامین کند» . (35) و نویسنده دیگری اظهار می دارد «هر واحد سیاسی جهت دفاع از موجودیت و حرکت خود، منافعی را تعیین می کند و در مقام ایجاد امنیت برای آن ها برمی آید» . (36)

به نظر ما، امنیت ملی و منافع ملی ما با همه مسلمانان به ویژه ملت فلسطین گره خورده، از این رو انجام حمایت های اقتصادی، سیاسی و تبلیغاتی در حد وسع و توان از ملت های مسلمان دیگر خصوصا فلسطین، نه تنها با منافع ملی ما تعارض ندارد بلکه در راستای تامین منافع ملی ایران به حساب می آید; زیرا:

اولا، منافع ملی یک کشور فقط در مرزهای جغرافیایی آن محدود نمی شود . لذا دولت ها به میزان هزینه هایی که در کشورهای دیگر می کنند، از قدرت تصمیم گیری و تاثیرگذاری بیش تری نیز در آینده آن کشور و معادلات منطقه ای برخوردار می شوند . اصولا بخشی از امنیت ملی هر کشوری، در خارج از مرزهای آن کشورها تامین می شود . همچنان که دشمنان ما در اقصی نقاط جهان پایگاه زده، موجب تهدید امنیت ملی ما و دیگر همسایگان را فراهم آورده است، ما نیز به دنبال پایگاه های امنیتی برای خود در خارج از کشور باشیم .

ثانیا، حفظ موجودیت، استقلال و تمامیت ارضی و امنیت ملی کشور که از عناصر کلیدی و حیاتی تشکیل دهنده منافع ملی است، به صرف چنین هزینه ها و کمک به ملت هایی که در خط اول مبارزه با دشمنان ما قرار دارند، نیاز دارد . واقعیت آن است که مردم مظلوم و مبارز فلسطین از ما نیز دفاع می کنند و ماکم ترین وظیفه خود یعنی تدارکات و پشتیبانی را انجام می دهیم . همان طور که رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرمود: «اگر صهیونیست های افزون طلب، گرفتار انتفاضه نبودند، بدون تردید برای سیطره بر مصر و سوریه و لبنان و دیگر کشورهای خاورمیانه وارد عمل می شوند .»

هسته های مقاومت و مبارزاتی و نهضت های آزادی بخش در سراسر جهان اسلام به عنوان یکی از مهم ترین اهرم های قدرت برای جمهوری اسلامی است که ابر قدرت ها را ترسانده موجب بازدارندگی آن ها از عملی کردن نیات امپریالیستی شان می گردد و کمک به این مردم مبارز، یعنی استحکام بخشیدن به سنگرهای دفاعی خود .

آینده نگری و تامین منافع بلند مدت خود بهترین دلیل بر انجام چنین اقداماتی است; زیرا آرمان ها و اهداف توسعه طلبانه رژیم صهیونیستی هرگز به فسطین محدود نبوده، بلکه آرزوی سیطره بر جهان اسلام و خصوصا ام القرای آن یعنی جمهوری اسلامی ایران را در سر می پروراند . این اعانات یکپارچگی ما را بهتر حفظ می کند و قدرت جمعی ما را بر دشمنان افزون می سازد و برای مصونیت خود ما از خطرات دشمن مفید است .

یکی از کشورهای قسم خورده علیه ایران اسرائیل است . اسرائیلی ها تلاش کردند در کشورهای همسایه ما نفوذ کنند . آنان تصریح کرده اند که ما سعی می کنیم در حیاط خلوت ایران، نفوذ کنیم . حیاط خلوت ما کشورهای همسایه ما (مثل آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، کشورهای خلیج فارس و . .). است و اسرائیلی ها می خواهند، با برقراری رابطه با همسایه های ما، بر ما فشار وارد کنند . ما هم اگر قرار باشد اقدام متقابل انجام دهیم و توازنی بین امکانات ما و دسترسی های اسرائیل فراهم باشد، حتما باید با کشورهایی که با اسرائیل هم مرزند، رابطه داشته باشیم . بنابراین با لبنان و سوریه - به عنوان دو کشور هم مرز اسرائیل - رابطه استراتژیک داریم و این در حقیقت یک کمک بزرگ به حفظ امنیت ملی ما است . سوریه متحد ما است و در لبنان حزب الله و دولت متحد ما هستند و این ها در کنار مرز اسرائیل قرار دارند . اگر اسرائیلی ها در آذربایجان و ترکمنستان نفوذ کنند، یکی از اهدافشان فشار آوردن بر ایران است و ما هم باید کار متقابل انجام دهیم تا توازن منطقه ای به وجود آید . بسیای از موارد امنیت کشورها، در سایه توازن استراتژیکی بین نیروهای مختلف با عوامل ایجاد کننده قدرت در منطقه حاصل می شود . اگر اسرائیلی ها بیایند و در جای جای کشورهای همسایه نفوذ کنند، به این معنا است که هر وقت خواستند، می توانند بر ما فشار آورند و ما وسیله متناسب و متفاوتی برای خنثا کردن فشار آن ها نداریم .

دلیل سوم: وظیفه انسانی ما و همه مردم آزاده جهان در پشتیبانی از مردم مظلوم فلسطین

حضرت محمد (ص) در زمان جاهلیت عرب و قبل از ظهور اسلام پیمان مقدس یاری ستمدیگان به نام «حلف الفضول » را امضا کرد . واضح است که آن حضرت این عمل را به عنوان یک انسان آزاده انجام داد نه به عنوان پیامبر خدا . آنگاه حضرت پس از مبعوث شدن به پیامبری نیز فرمود تا همیشه تاریخ بر این پیمان پایبندم . چه این که روح حاکم بر این پیمان، دفاع از مظلوم بود که پس از بعثت نیز جزو دستورات و جهت گیری های اسلامی در امور سیاسی و اجتماعی تثبیت شد . دکتر صبحی محمصانی در تحلیلی می نویسد:

«روابط اجتماعی در سطح خرد و کلان مبتنی بر عدل و همکاری برای وصول به این هدف و نیز مبتنی بر جلوگیری از ظلم و تخلف است . قرآن کریم در آیات متعددی، از جمله در آیه 2 سوره مائده، آیه 75 سوره نساء و آیه 251 سوره بقره، به انجام این واجب دستور می دهد . منشا وجوب همکاری و تعاون در مبارزه با ظلم و فساد در زمین، اخوت و برادری انسانی و نیز همبستگی و تعهد اجتماعی لازم بین بشر است . پس هر تجاوزی بر هر یک از ابنای بشر به عنوان تجاوز به همه آنان قلمداد می شود، چنان که در آیه 32 سوره مائده بدان اشاره نموده است . جهاد دفاع از عدل و جلوگیری از ظلم، فقط د رمورد ظلم بر دولت اسلامی مشروع نیست، بلکه دفاع ا زهر دولت مظلوم دیگر ولو غیر اسلامی جایز است و در صورت وجود پیمان همکاری متقابل واجب می شود .» (37)

استاد شهید علامه مطهری نیز در این زمینه می فرماید:

«هر گاه گروهی با ما نخواهد بجنگد ولی مرتکب یک ظلم فاحش نسبت به یک عده افراد انسان ها شده است و ما قدرت داریم آن انسان های دیگری را که تحت تجاوز قرار گرفته اند نجات دهیم، اگر نجات ندهیم در واقع به ظلم این ظالم نسبت به آن مظلوم کمک کرده ایم . ما در جایی که هستیم، کسی به ما تجاوزی نکرده، ولی یک عده از مردم دیگر که ممکن است مسلمان باشند و ممکن است مسلمان هم نباشند، اگر مسلمان باشند مثل جریان فلسطینی ها که اسرائیلی ها آن ها را از خانه هایشان آواره کرده اند، اموالشان را برده اند، انواع ظلم ها را نسبت به آن ها مرتکب شده اند، ولی فعلا به ما کاری ندارند، آیا برای ما جایز است که به کمک این مظلوم های مسلمان بشتابیم برای نجات دادن آن ها؟ بله، این هم جایز است، بلکه واجب است، این هم یک امر ابتدایی نیست . این هم، به کمک مظلوم شتافتن است، برای نجات دادن از دست ظلم بالخصوص که آن مظلوم مسلمان باشد .» (38)